Na rozpoczęcie posiedzenia odprawiono Mszę św. pod przewodnictwem nuncjusza apostolskiego w Kostaryce abp. Bruno Musarò. „Wielką pomocą jest dla nas niezmordowana posługa Następcy Apostoła Piotra, papieża Franciszka, poznajemy aż nadto jego zaangażowanie na rzecz uzdrowienia ran Kościoła, zwłaszcza tych spowodowanych wykorzystywaniem nieletnich przez duchownych” – powiedział nuncjusz. Wyraził nadzieję, ze spotkanie pomoże biskupom "być pasterzami na obraz Jezusa Dobrego Pasterza, oddając swoje życie dla dobra swych owiec, które powierzył On nam, abyśmy paśli je w Jego imieniu".

Po Mszy uczestnicy obrad odbyli krótki dzień skupienia, który poprowadził biskup-senior Panamy Óscar Mario Brown Jiménez. Mówił on o podstawach biblijnych i zakorzenieniu w nauczaniu Kościoła jego synodalności, która winna być doświadczeniem życia w Kościele.

Arcybiskup San José – José Rafael Quirós powiedział na konferencji prasowej, że w pierwszym, roboczym dniu obrad mówiono o blaskach i cieniach Kościoła w tym regionie w czasach kolonialnych i po wywalczeniu przez tamtejsze kraje niepodległości.

Drugi dzień jest poświęcony m.in. dawaniu świadectwa o synodalności jako drodze, propozycji i braniu odpowiedzialności za przezwyciężanie klerykalizmu i arbitralnego rządzenia – oświadczył biskup panamskiej diecezji David, kard. José Luis Lacunza Maestrojuan. Podkreślił, że synodalność “jest elementem tworzącym Kościół”.

Chociaż głównym tematem zgromadzenia jest refleksja nad dawnymi i współczesnymi dziejami Kościoła w Ameryce Środkowej, to jednak do porządku obrad włączono też takie zagadnienia jak ochrona środowiska w nawiązaniu do niedawnego Synodu Biskupów nt. Amazonii oraz przemoc, w jakiej żyją obecnie niektóre wspólnoty w tym regionie.

Do tego ostatniego tematu nawiązał w swym przesłaniu do uczestników obrad przewodniczący Latynoamerykańskiej Rady Biskupiej (CELAM) abp Miguel Cabrejos Vidarte z Peru. „Przyłączam się do apelu Konferencji Biskupiej Nikaragui o położenie kresu wszelkim formom przemocy, skądkolwiek by ona pochodziła i o dalsze poszukiwanie dróg dialogu, który doprowadzi nas do osiągnięcia stałego pokoju” – napisał peruwiański hierarcha. Zapewnił ponadto o „swej bliskości duchowej z krajami, przeżywającymi sytuacje budzące szczególne zaniepokojenie, gdy chodzi o przestrzeganie podstawowych praw ich obywateli, a które są następstwem wydarzeń politycznych i społecznych”.

Sekretariat Biskupi Ameryki Środkowej powstał 11 czerwca 1960 jako Środkowoamerykańska Konferencja Biskupia, a pod obecną nazwą istnieje od 1969. Pierwsze jego statuty zatwierdził 26 września 1970 św. Paweł VI, obecne natomiast – Benedykt XVI dnia 5 września 2005. Pierwszym przewodniczącym tego gremium był do 1961 arcybiskup San Salvadoru Luis Chávez y González (1901-87). Po nim urząd ten piastowało 14 hierarchów (w tym jeden – abp Román Arrieta Villalobos z San José w Kostaryce – dwukrotnie), z których ostatnim jest od 26 listopada 2016 abp José Luis Escobar Alas, arcybiskup San Salvadoru. Tam też – w stolicy Salwadoru – mieści się stała siedziba SEDAC-u.