Reklama

Historia

Te straszne sufrażystki

Demonstracja amerykańskich sufrażystek w 1912 r.

Zdjęcia: wikipedia.org, Library of Congress

Demonstracja amerykańskich sufrażystek w 1912 r.

Dopiero w XX wieku kobiety zaczęły energiczniej walczyć o swoje prawa. Robiły to z tym większym zaangażowaniem, im bardziej mężczyźni im tych praw odmawiali.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Kobieta jest od tego, aby przygotować mężczyźnie przyjemny dom, a jej wolność polega na tym, że nie potrzebuje pracować zawodowo. Nie może też trwonić czasu na głębokie przemyślenia, bo to szkodzi jej piękności – twierdził w końcu XVIII wieku niemiecki filozof Immanuel Kant. Wtórował mu francuski myśliciel Jan Jakub Rousseau, który uważał, że obie płcie dzieli naturalna nierówność: kobiety są słabe i wrażliwe, a mężczyźni są silni i czynni. Stąd prosty wniosek, że kobieta ma obowiązek podporządkowania się mężczyźnie.

Pogląd o niższości intelektualnej kobiet panował powszechnie. W ramach eksperymentu, który miałby temu zaprzeczyć, jeden z profesorów Uniwersytetu w Getyndze wyedukował swoją córkę do tego stopnia, że w wieku 17 lat, w 1787 r., obroniła stopień doktorski z filozofii. Ten sukces potwierdzał możliwości kobiet i ich naukowe zdolności. Cóż z tego, skoro młodej doktorantce nie wolno było nawet osobiście odebrać dyplomu, a jej awangardowy ojciec prywatnie chciał jak najszybciej wydać ją za mąż.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Kobiety, kryminaliści i debile

Reklama

Nawet rewolucja francuska odmówiła kobietom równości. Wprawdzie miały możliwość jako obserwatorki brać udział w obradach Zgromadzenia Narodowego i wygłaszać z lóż dla widzów petycje, ale zasady ogłoszone w 1789 r. w Deklaracji praw człowieka i obywatela ich nie dotyczyły. Konstytucja republikańska z 1793 r. pozbawiła kobiety wszelkich nabytych do tej pory praw politycznych, zakazano także działalności rewolucyjnych klubów kobiecych.

Sprzeciwiła się tej niesprawiedliwości Olympe de Gouges, redagując Deklarację praw kobiety i obywatelki: „Mężczyzna sam podważył podstawę tego, co stanowi o wyjątkowości rodzaju ludzkiego. Dziwaczny, oślepły, napuszony nauką i zdegenerowany, w tym wieku światła i przenikliwości, a także największej ciemnoty, chce rządzić z całym despotyzmem płcią, której dano wszystkie możliwości intelektualne – rości sobie prawo, by korzystać z owoców rewolucji i proklamować swoje prawa do równości, niczego więcej nie dodając”. Wkrótce po napisaniu tych słów została zgilotynowana.

Prawa kobiet do równego traktowania nie uznał także Napoleon Bonaparte. Jego sławny Kodeks z 1804 r., uważany za arcydzieło sztuki legislacyjnej, zawierał liczne regulacje ograniczające wolność kobiet. Nie mogły one osobiście dziedziczyć spadków, zawierać umów, decydować o sposobie wychowania dzieci i podejmować pracy bez zgody męża. Rozwód mogły otrzymać tylko wówczas, gdy małżonek utrzymywał kochankę w ich wspólnym domu. W Kodeksie obowiązującym we Francji do 1938 r. wyraźnie napisano, że „osobami, którym nie przysługują prawa sądowe, są: nieletni, zamężne kobiety, kryminaliści i debile”.

Kobieta własnością męża

Reklama

Nie lepiej było w Wielkiej Brytanii, chyba najbardziej demokratycznym państwie Europy XIX wieku. Przekonała się o tym boleśnie w 1877 r. 23-letnia Millicent Garrett Fawcett. Kiedy skradziono jej na londyńskiej ulicy torebkę, chciała zgłosić to policji. Usłyszała, że nie może tego zrobić, bo torebka, podobnie jak ona sama, jest własnością jej męża. Przyłączyła się więc z wielkim zaangażowaniem do ruchu postulującego dopuszczenie kobiet do oświaty, studiów wyższych, prawa do wykonywania różnych zawodów, do równej płacy, prawa mężatek do dysponowania zarobkami i majątkiem czy prawa do dzieci zrównujące małżonków, a także zniesienie zależności od mężów. Fawcett i podobne jej działaczki starały się wywierać nacisk na parlamentarzystów, by przekonać większość, że kobiety chcą i mogą być pełnymi obywatelkami; że chcą nie rewolucji, tylko reform, a ich początkiem miała być równość w wyborach. Kobiety stawiające takie żądania nazwano sufrażystkami.

Co ciekawe, wielką przeciwniczką takich działań była królowa Wiktoria. Wzywała do „kontrolowania tego ohydnego, niegodziwego szaleństwa o prawach kobiet, ze wszystkimi towarzyszącymi im okropnościami, na które my, słaba płeć, jesteśmy naciągane”.

Wychłostać Churchilla

Reklama

Rozczarowanie przyszło już na początku XX wieku, kiedy brytyjski parlament stanowczo odrzucił możliwość głosowania przez kobiety. Żadna z ówczesnych partii politycznych nie zdecydowała się postawić takiego postulatu w swoich programach. Część zdesperowanych kobiet postanowiła zatem domagać się swoich praw w bardziej radykalny sposób. Na ich czele stanęła bezkompromisowa i stanowcza Emmeline Pankhurst z równie bezwzględnymi córkami. Na Wyspach zaczęły się wiece, demonstracje, obrzucanie polityków jajkami. Brutalność policji i aresztowania sprawiły, że kobiety coraz bardziej się radykalizowały. Jedna z nich wychłostała szpicrutą młodego Winstona Churchilla, który opisywał ruch sufrażystek jako „obfitą fontannę zakłamania”. Inne rozebrały do naga na polu golfowym premiera Herberta Henry’ego Asquitha. Później doszło do akcji wybijania szyb w urzędach, podpaleń, a nawet rzucania bomb. W 1913 r., na oczach 500 tys. widzów, Emily Davison rzuciła się w czasie wyścigów pod konia w królewskich barwach. Te spektakularne akcje sufrażystek spopularyzowały ich zmagania na całym świecie. Wszystko skończyło się wraz z wybuchem I wojny światowej. Radykalne kobiety przerwały działania i zaangażowały się w brytyjski wysiłek wojenny.

Głos praczki Katarzyny

W Polsce, gdzie ponad 100 lat zmagano się o niepodległość, kwestia kobieca nie była sprawą pierwszoplanową. Mimo to, doceniając udział kobiet we wszelkich działaniach patriotycznych w okresie zaborów, już w 1918 r. przyznano im pełne prawa wyborcze. Zdecydowanie opowiedział się za tym także Kościół katolicki. Ksiądz Jan Urban napisał na łamach Przeglądu Powszechnego: „Sądzę, że nawet jakaś praczka Katarzyna może nie z mniejszem zrozumieniem rzeczy dać głos na posła do parlamentu, jak jakiś węglarz Walenty z przeciwnej strony ulicy (...). Czy nie bardziej atoli musi czuć się pokrzywdzoną inteligentna, wykształcona, zasłużona dla społeczeństwa kobieta, kiedy się jej odmawia tego stopnia obywatelstwa, jakiem cieszy się prawie kretyn, prawie nicpoń, dlatego tylko, że jest mężczyzną?”. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski także był przekonany o słuszności tych żądań. Znał determinację kobiet w działalności w Organizacji Bojowej PPS, jego żona Aleksandra otwarcie walczyła o prawa kobiet. Nikt nie musiał go przekonywać stukaniem parasolkami w okna.

Brytyjki uzyskały prawa wyborcze również w 1918 r., ale przysługiwały one jedynie kobietom, które przekroczyły 30. rok życia i posiadały własny majątek. Pełne prawa wyborcze przyznano im dopiero w 1928 r., jednak Emmeline Pankhurst tego nie doczekała. Dwa lata później jej pomnik stanął w parku Wiktorii, nieopodal siedziby brytyjskiej Izby Gmin.

Podziel się:

Oceń:

+3 0
2024-02-13 13:57

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

UNESCO: Watykan zabiega o docenienie roli kobiet

Adobe Stock

„Kobietom należy powierzać poważne role i obowiązki. Jakże wielu decyzji niosących śmierć można by uniknąć, gdyby kobiety były w centrum podejmowania decyzji! Dążmy do tego, aby były bardziej szanowane, uznawane i angażowane” – napisał Papież z myślą o trwającej w paryskiej siedzibie UNESCO konferencji o przywódczej roli kobiet we współczesnym świecie. Zorganizowało ją papieskie przedstawicielstwo przy tej organizacji oraz Caritas Internationalis.

Więcej ...

Watykan ostrzega przed fałszywymi „papieskimi” zbiórkami datków na świętopietrze

2025-06-26 15:28

Adobe Stock

Watykan ostrzegł przed fałszywymi profilami papieża Leona XIV, które pojawiły się w mediach społecznościowych. W ten sposób oszuści usiłują zbierać pieniądze, podszywając się pod papieża.

Więcej ...

Rozważania na niedzielę: Jezus nie szuka perfekcji. Szuka serca

2025-06-27 07:59

Mat.prasowy

Jezus nie szuka perfekcji. Szuka serca. Jeśli czujesz, że Twoja wiara potrzebuje świeżego oddechu – zapraszam.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Zmiany kapłanów 2025 r.

Kościół

Zmiany kapłanów 2025 r.

Nowenna do Przenajdroższej Krwi Chrystusa

Wiara

Nowenna do Przenajdroższej Krwi Chrystusa

Zakończenie oktawy Bożego Ciała - skąd zwyczaj...

Kościół

Zakończenie oktawy Bożego Ciała - skąd zwyczaj...

Nowenna do Najświętszego Serca Pana Jezusa

Wiara

Nowenna do Najświętszego Serca Pana Jezusa

W Boże Ciało doszło do profanacji Najświętszego...

Kościół

W Boże Ciało doszło do profanacji Najświętszego...

Zmiany personalne 2025

Kościół

Zmiany personalne 2025

Watykan: Leon XIV ustanawia dwa nowe święta państwowe

Kościół

Watykan: Leon XIV ustanawia dwa nowe święta państwowe

#LudzkieSerceBoga: Poznaj Serce Jezusa, tak bliskie...

Kościół

#LudzkieSerceBoga: Poznaj Serce Jezusa, tak bliskie...

Niezbędnik Katolika miej zawsze pod ręką

Wiara

Niezbędnik Katolika miej zawsze pod ręką