Reklama

Niedziela Kielecka

Św. Wojciech, patron najstarszych kościołów

Figura św. Wojciecha w kościele w Łanach Wielkich

TD

Figura św. Wojciecha w kościele w Łanach Wielkich

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Świętego Wojciecha, pierwszego „rodzimego” męczennika, Kościół czci 23 kwietnia. Świątynie, które przyjęły go za swojego patrona, odznaczają się wielowiekowym rodowodem – kult Świętego z czasów Chrobrego, biskupa Pragi i męczennika zamordowanego podczas misji w Prusach, był najżywotniejszy w średniowieczu.

Z kolei czyn księcia czeskiego Brzetysława, który w 1039 r. wykradł relikwie św. Wojciecha z Gniezna, dokonał ogromnych zniszczeń i rabunków w kraju, wzmógł lokalny patriotyzm i ożywił budowę kościołów pod wezwaniem Świętego.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

W diecezji kieleckiej św. Wojciech patronuje kościołom w: Kielcach, Janinie, Cisowie, Sławicach, Kościelcu, Niedźwiedziu, Pełczyskach, Łanach Wielkich, Księżu Wielkim.

W Książu, ale i w Kurzelowie

Jednym z typowych „wojciechowych” kościołów w diecezji kieleckiej jest świątynia w Książu Wielkim. Patrona przypomina wiernym obraz w ołtarzu bocznym, kościół posiada też relikwie św. Wojciecha.

Pierwszy kościół w Książu Wielkim był zapewne drewniany, w II poł. XV wieku zastąpiony murowanym. Być może czcicielami św. Wojciecha byli Piotr Włostowicz albo rodzina Tęczyńskich, którzy przyczynili się do powstania kościoła (historycy nie są zgodni co do nazwiska fundatorów książskiego kościoła). Pierwsza wzmianka o patronie parafii pochodzi z wizytacji kanonicznej Krzysztofa Kazimierskiego z 1599 r.

Źródła mówią także o kościołach św. Wojciecha już nieistniejących, które wymieniane były na nowe, niekoniecznie już pod patronatem Męczennika. Tak było np. w Kurzelowie, gdzie pierwszy kościół modrzewiowy nosił wezwanie św. Wojciecha i istniał jeszcze przed erygowaniem parafii. – W kontekście silnego kultu św. Wojciecha w czasach pierwszych Piastów należy przyjąć budowę pierwszego kościoła w Kurzelowie na przełom XI i XII wieku – uważa ks. Daniel Wojciechowski, proboszcz w Kurzelowie. Dawny kościół, usytuowany za murami obecnego, istniał do 1791 r. Parafia posiada relikwie Świętego, a jego związki z parafią przypomina nowy już witraż w prezbiterium. Tych nowych witraży jest osiem, a każdy, z racji tego że okna były podwójne, ukazuje postaci polskich świętych i błogosławionych oraz historię zbawienia. Św. Wojciechowi towarzyszy więc wyobrażenie Trójcy Świętej.

Reklama

W Łanach i w Janinie

Przy średniowiecznej tzw. wielkiej drodze królewskiej łączącej Gniezno i Kraków znajdował się pierwotny Żarnowiec, czyli dzisiejszy obszar parafii Łany Wielkie (miasteczko Żarnowiec leży kilka kilometrów dalej). Według prawdopodobnych podań przechodził tędy i nauczał św. Wojciech. Od początku patronuje on świątyni, wybudowanej najpóźniej w 1229 r., zapewne wzniesionej w miejsce pierwotnej drewnianej. To jedna z najstarszych świątyń w Małopolsce.

Dzisiejsza parafia w Łanach Wielkich to teren bardzo starego osadnictwa. W IX/X wieku Żarnowiec był jednym z głównych ośrodków osadniczych północnego obszaru plemienia Wiślan. Pierwsze wzmianki odnaleziono w źródłach z 1098 r. w kronice Galla Anonima; najwięcej danych pochodzi z dokumentów Bolesława Wstydliwego z XIII wieku. Kościół, dobrze uposażony, został wzniesiony w miejscu dawnego kultu pogańskiego.

W 996 r., podczas swojej podróży do Gniezna, właśnie tutaj – w dawnym Żarnowcu, a dzisiaj w Łanach Wielkich, zatrzymał się św. Wojciech i nauczał okoliczną ludność. W miejscu tym miało wytrysnąć źródło, aby zaspokoić pragnienie ludzi słuchających misjonarza... Źródło to istnieje po dziś dzień.

Św. Wojciecha wyobraża ciekawa rzeźba drewniana, złocona w prezbiterium, datowana na początek XVII wieku. Jej styl fachowcy określają jako romańsko-ludowy. Głowa i ręce postaci św. Wojciecha są duże, nieproporcjonalne w stosunku do korpusu. W wyciągniętych rękach Święty trzyma wiosła.

Z kolei parafia Janina posiada relikwie św. Wojciecha i zabytkową monstrancję, w której figura Świętego podtrzymuje glorię. Wspólnota solennie przygotowywała się do ogólnopolskich obchodów 1000-lecia męczeńskiej śmierci św. Wojciecha. Wówczas na ołtarzu polowym obok świątyni stanęła figura patrona, a tysiące wiernych przybyłych także w pielgrzymkach i setki kapłanów uczestniczyło w milenijnych uroczystościach. W kościele na bocznej ścianie jest także obraz przedstawiający Świętego.

Reklama

U źródeł Kielc

Za nestora kościołów „Wojciechowych” w diecezji należy uznać kolebkę wspólnoty parafialnej w Kielcach – kościół św. Wojciecha. Początki sięgają w XI wiek. Pierwszy, modrzewiowy kościół powstał między 1081 a 1101 rokiem z fundacji księcia Władysława Hermana. Świątynia, przy której istniała wczesnopiastowska osada, będąca kolebką miasta, otrzymała wtedy wezwanie św. Wojciecha. Przez wieki był on kościołem pomocniczym przy kolegiacie i służył jako kościół cmentarny. W pochodzącym z 1573 r. testamencie Pawła, wicekustosza kieleckiego, zachował się zapisek na temat przeprowadzonego remontu drewnianego kościoła, brzmiący: „zapis na reparację budynków kościoła św. Wojciecha w Kielcach”. W roku 1763 na jego miejscu wybudowano barokowy, murowany kościół, który został ufundowany przez kanonika Jana Rogallę. W 1885 r. miała miejsce rozbudowa kościoła, która nadała mu ostateczny wygląd. Autorem projektu był architekt gubernialny Franciszek Ksawery Kowalski.

Na przełomie roku 2006 i 2007 podczas remontu pl. św. Wojciecha natrafiono na pochodzące z XVIII wieku kamienne fundamenty łączone wapienną zaprawą o wymiarach 5×7 m, znajdujące się na głębokości około 40 cm poniżej poziomu gruntu. Mają to być pozostałości po przykościelnym szpitalu dla ubogich. Podczas dalszych prac wykopaliskowych odkryto dwa, liczące ponad 300 lat groby, a na głębokości około 80 cm natrafiono na grunt z okresu średniowiecza, ze sporą ilością fragmentów ceramiki, po których oszacowano wiek znaleziska na przełom XI i XII wieku, oraz resztki paleniska, polepy oraz słupów, które stanowią fragmenty średniowiecznej chałupy, wchodzącej w skład osady przedlokacyjnej, otaczającej kościół św. Wojciecha. Odkrycie to stanowi dowód na ponad 900-letnią historię Kielc i potwierdza tezy historyków, iż to miejsce jest kolebką miasta.

Podziel się:

Oceń:

2015-04-15 21:48

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Brazylia: katedra Indian współfinansowana przez Watykan

Indiańska aptek w Chivay, Peru

ARCHIWUM PROF. ZDZISŁAWA J. RYNA

Indiańska aptek w Chivay, Peru

Budowa pierwszej "katedry" Indian Amazonii powstanie na ziemiach należących do szczepu Yanomami i będzie finansowana przez Watykan. Koszt jej budowy jest szacowany na ok. 800 tys. realów (ok. 770 tys. złotych). Połowa sumy na budowę już została przekazana przez Stolicę Apostolską.

Więcej ...

Byli solą w niemieckim oku

2024-06-26 07:04
Samuel Pereira

Materiały własne autora

Samuel Pereira

Nowa dyrekcja Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku w nocy z poniedziałku na wtorek wyrzuciła z ekspozycji materiały dotyczące rotmistrza Witolda Pileckiego, rodziny Ulmów oraz ojca Maksymiliana Kolbe. Co ich łączy? Niemcy, a konkretnie niemieckie zbrodnie na Polakach.

Więcej ...

Abp Gänswein: usunięcie z Watykanu było gorzkim osobistym doświadczeniem

2024-06-26 09:58

Włodzimierz Rędzioch

Arcybiskup Georg Gänswein postrzega swoją nominację na nuncjusza apostolskiego w krajach bałtyckich jako koniec swojego "wygnania". „Usunięcie z Watykanu przez papieża Franciszka było dla niego gorzkim osobistym doświadczeniem", powiedział były prywatny sekretarz papieża Benedykta XVI i emerytowany prefekt Domu Papieskiego niemieckiemu tygodnikowi "Die Tagespost" z Würzburga.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Kielce: siostry boromeuszki odchodzą z seminarium, a tym...

Niedziela Kielecka

Kielce: siostry boromeuszki odchodzą z seminarium, a tym...

W. Brytania: Polski ksiądz Piotr G. oskarżony o 10...

Kościół

W. Brytania: Polski ksiądz Piotr G. oskarżony o 10...

Zmiany kapłanów 2024 r.

Kościół

Zmiany kapłanów 2024 r.

Jak wygląda moja modlitwa?

Wiara

Jak wygląda moja modlitwa?

Wakacyjny savoir vivre w Kościele

Niedziela Łódzka

Wakacyjny savoir vivre w Kościele

Zmiany personalne w diecezji bielsko-żywieckiej 2024

Niedziela na Podbeskidziu

Zmiany personalne w diecezji bielsko-żywieckiej 2024

Diecezja kielecka: zmiany kapłanów 2024

Kościół

Diecezja kielecka: zmiany kapłanów 2024

Zmiany personalne w diecezji rzeszowskiej

Kościół

Zmiany personalne w diecezji rzeszowskiej

Nauczycielu, nic Cię to nie obchodzi, że giniemy?

Kościół

Nauczycielu, nic Cię to nie obchodzi, że giniemy?