Reklama

Turystyka

Na szlaku z Janem Pawłem II

Bieszczady

Niedziela rzeszowska 42/2014, str. 4-5

Magda i Mirek Osip-Pokrywka

Karol Wojtyła odwiedził Bieszczady kilkanaście razy. Pierwszy raz wędrował po Bieszczadach w 1952 r. Wyglądały wówczas inaczej niż teraz. Spustoszone osady, spalone domostwa, ale przy tym ocalałe stare cerkwie, kapliczki, zapomniane cmentarze. Obecnie większości tamtych cerkwi już nie ma, zapomniane cmentarze są jeszcze bardziej zapomniane, a z kapliczek poznikały świątki. Wciąż jednak jest w Bieszczadach coś, co każe tam wracać i po nich wędrować.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Karol Wojtyła był po raz ostatni w Bieszczadach jako kardynał, metropolita krakowski, 7 lipca 1968 r.

Trasa rozpoczyna się w Komańczy Letnisko, przy klasztorze Nazaretanek. Kilkadziesiąt metrów poniżej stoi budynek schroniska PTTK. Droga schodzi w dół i tunelem pod linią kolejową dociera do drogi z Komańczy do Zagórza. Skręcamy w prawo, w kierunku centrum miejscowości. Jedna z najstarszych osad w dolinie Osławy została założona na początku XVI wieku. Swój letniskowy charakter zyskała dopiero trzy wieki później. Lata 1945-46 to najtragiczniejszy okres w historii Komańczy. Wysiedlono Łemków, spłonęła prawie cała wieś, w tym również część letniskowa, zwana Komańcza Letnisko. Oszczędzono właściwie tylko klasztor Nazaretanek, który w 1931 r. wniesiono na zboczu góry Bircza. 29 października 1955 r. w godzinach popołudniowych do klasztoru przywieziono prymasa Stefana Wyszyńskiego. Na równy rok klasztor stał się jego miejscem „odosobnienia”. Teren wokół klasztoru włączono do strefy nadgranicznej, tak by uniemożliwić wejście ewentualnym nieproszonym gościom. Obok klasztoru, w budynku obecnego schroniska PTTK, umieszczono posterunek WOP. Osoba kard. Wyszyńskiego na stałe wpisała się w historię klasztoru. Pokój na piętrze, w którym mieszkał prymas, udostępniono do zwiedzania.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Komańcza to po Zagórzu kolejny przystanek Karola Wojtyły na szlaku w Bieszczadach. Tutaj kończył lub rozpoczynał swoje wędrowanie po „kapuścianych” – jak mówią niektórzy – górach, które on nazywał górami zadumy. W Komańczy był z pewnością podczas swojej pierwszej wędrówki po Bieszczadach w 1952 r. Zatrzymał się tu po drodze na długim szlaku ze Stróż w Beskidzie Niskim do Baligrodu. Odprawił Mszę św. w miejscowym kościele i ruszył dalej. Rok później, w trakcie kolejnej wyprawy, zatrzymał się w Komańczy na nocleg. Grupę wędrowców przyjęły siostry nazaretanki, oferując ciepły posiłek i zapewniając nocleg w stodole na sianie. Młodego ks. Wojtyłę siostry zapamiętały jako bardzo uprzejmego i skromnego. Zauważyły też, że podczas modlitwy w klasztornej kaplicy nie korzystał z klęczników.

Przez półtora kilometra szlak prowadzi wzdłuż ruchliwej asfaltowej drogi. Za strzelistym budynkiem drewnianego kościoła św. Józefa należy skręcić w lewo. Na ogrodzeniu znajduje się tablica informacyjna – „Ścieżka Przyrodniczo-Historyczna po Komańczy” i drogowskaz czerwonego szlaku – „Jeziorka Duszatyńskie 3,45 h”. Asfaltówką do Prełuk są 4 kilometry, ale można za mostem na Osławce odbić w lewo, w leśną drogę. Pniemy się na przełęcz, a potem łagodnie schodzimy w dół. Ponownie dochodzimy do asfaltówki w okolicach dawnej stacji kolejki wąskotorowej Prełuki. Po przekroczeniu mostu droga skręca w prawo, na południe, i wzdłuż doliny Osławy prowadzi do Duszatyna. Po drodze mijamy po prawej stronie rezerwat przyrody „Przełom Osławy”. Rzeka opływa w tym miejscu niewielki szczyt, nazywany Łokciem.

Dalsza trasa prowadzi doliną potoku Olchowatego, wkraczając na teren Ciśnańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego. Początkowy odcinek drogi jest silnie zdewastowany przez zrywkę drzewa. Potem szlak skręca do lasu i biegnie zboczem po lewej stronie drogi.

Reklama

Zaraz po przekroczeniu potoku rozpoczyna się strome leśne podejście, które doprowadza do granicy rezerwatu „Zwiezło”, a następnie do mniejszego z jeziorek (683 m n.p.m.). Droga do jeziorek wiedzie dolną partią osuwiska. Na szlaku przygotowano kilka drewnianych kładek ułatwiających przejście. Szlak obchodzi jeziorko z lewej strony, wzdłuż północnego brzegu.

Wiosną 1907 r. wskutek roztopów i ulewnych deszczy doszło do potężnego osunięcia się mas skalnych zachodniego zbocza Chryszczatej. Osuwisko zatamowało wówczas odpływ jednego z potoków, a napływ wody z okolicznych wzniesień utworzył kilka oczek wodnych i trzy jeziorka. Z tych ostatnich pozostały tylko dwa, obecnie z powodu zarastania dwukrotnie mniejsze.

Głośne w tamtych czasach osuwisko otrzymało nazwę „Zwiezło”, a jego teren objęto ochroną rezerwatową. Wśród miejscowych do dziś krążą legendy, jakoby zdarzenie było związane z działaniem sił nieczystych – rozsierdzony diabeł miał ponoć rzucić w ziemię ognistą kulą. Inni mówią o uderzeniu meteorytu. Na pewno wiadomo jedynie, że przerażeni mieszkańcy wsi Duszatyn spakowali pospiesznie dobytek i przenieśli się do Smolnika i Prełuk, gdzie zaczęto bić w dzwony na znak zbliżającego się końca świata.

Nad Jeziorkami Duszatyńskimi Karol Wojtyła był kilka razy. Przypadły mu do serca od pierwszej wędrówki bieszczadzkiej w 1952 r. Miejsce to jest jednym z najbardziej magicznych miejsc w Bieszczadach. Ten piękny zakątek Bieszczadów wspominał Karol Wojtyła w dramacie „Przed sklepem jubilera” (1960).

Reklama

Dochodzimy na Chryszczatą (998 m n.p.m.). Kilkaset metrów przed szczytem po prawej stronie znajdują się pozostałości cmentarza z I wojny światowej. Na szczycie góry umieszczono wysoki betonowy słup geodezyjny. Nieco dalej, po lewej stronie stoi drewniany krzyż wystawiony w 55. rocznicę pierwszego wejścia na Chryszczatą Karola Wojtyły.

Szczyt jest dużym węzłem szlaków w paśmie Wysokiego Działu. Na lewo odchodzi niebieski szlak na Suliłę oraz żółty do Kalnicy i zielony do Baligrodu przez Bystre. Nasz szlak wiedzie do Cisnej.

Szlak schodzi łagodnie bukowym lasem do przełęczy Żebrak, gdzie krzyżuje się z utwardzoną drogą. Jeśli pójdziemy nią w lewo, dotrzemy do Rabego, jeśli w prawo – do Woli Michowej lub Mikowa. Przy skrzyżowaniu znajduje się tablica informacyjna „Pasmo Wysokiego Działu”, a obok całkiem niedawno ustawiono kamień upamiętniający ofiary katastrofy w Smoleńsku.

Około 15 minut od przewyższenia Jaworne trasa schodzi na przełęcz, gdzie krzyżuje się z czarnym szlakiem odchodzącym w lewo do Jabłonek i dalej na Łopiennik. Przed przełęczą mijamy po lewej stronie niewielką przecinkę z punktem widokowym na Łopiennik i Durną.

Wołosań (1071 m n.p.m.) – najwyższy szczyt pasma Wysokiego Działu (zwanego też Patryją) jest zalesiony. Dalej szlak monotonie to opada, to się wznosi, pokonując kolejne wzniesienia: Sasów (1010 m n.p.m.), Berest (942 m n.p.m.) i Osinę (963 m n.p.m). Odcinek ten poza dwoma niewielkimi polanami jest całkowicie zalesiony.

Reklama

Dochodzimy na ostatnie wzniesienie głównego grzbietu Wysokiego Działu – Hon (820 m n.p.m.), czasami nazywane również Nowy Gruń. Szczyt jest nieoznaczony, można jedynie odnaleźć słupek geodezyjny. Szlak skręca w lewo, w dół, przecina stok narciarski z orczykowym wyciągiem i dociera do schroniska PTTK, zwanego Bacówką pod Honem.

Szlak schodzi do Cisnej spacerową promenadą. Ludność, która zamieszkiwała Cisną do akcji Wisła, głównie Łemkowie i Żydzi, została wysiedlona. Podobnie jak Komańcza i kilka innych bieszczadzkich ośrodków Cisna zaczęła wyrastać w latach 60. na oazę turystów i... artystów. Wszyscy wiedzą, że w Cisnej można znaleźć nie tylko nocleg i strawę, ale też niezłe towarzystwo. Lokalnym gniazdem ciekawych rozmów, bieszczadzkich pieśni i wszelkiego rodzaju sztuki jest bez wątpienia lokal Siekierezada.

Więcej informacji oraz szczegółowy opis szlaku można znaleźć w książce autorów tego artykułu pt. „Na szlaku z Janem Pawłem II – 22 trasy piesze, rowerowe i kajakowe w Polsce” wydanej przez Bezdroża.

* * *

Trasa: Komańcza – Cisna

Przebieg trasy: Komańcza – Prełuki – Duszatyn – Jeziorka Duszatyńskie – Chryszczata – Przełęcz Żebrak – Przełęcz pod Jawornem – Wołosań – Hon – Cisna

Charakterystyka trasy: rodzaj – piesza, długość – 31 km, poziom – średnio trudna,

czas – 1 dzień

Podziel się:

Oceń:

2014-10-15 16:08

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Wizyta papieża wyzwala w Malgaszach radość i dynamizm

Grzegorz Gałązka

Madagaskar to kraj młody o ogromnym potencjale i dynamicznym Kościele. Wszystko to widać szczególnie właśnie teraz, kiedy przyjeżdża tam Ojciec Święty - wskazuje sekretarz generalny episkopatu Madagaskaru.

Więcej ...

Papież wzywa Polaków do ożywania pobożności eucharystycznej

2025-06-18 10:51

Vatican News

Do kultywowania pobożności eucharystycznej zachęcił Leon XIV Polaków podczas dzisiejszej audiencji ogólnej.

Więcej ...

Książka „Objawienia ks. Jerzego Popiełuszki we Włoszech” wyjaśnia, dlaczego ks. Popiełuszko powraca w prywatnych objawieniach

2025-06-18 15:46

Episkopat Flickr

Dlaczego ks. Jerzy Popiełuszko powraca właśnie teraz? To pytanie stawia sobie wielu, którzy sięgają po nową książkę dr Mileny Kindziuk i ks. prof. Józefa Naumowicza pt. „Objawienia ks. Jerzego Popiełuszki we Włoszech”. Publikacja dokumentuje niezwykłe zjawisko - prywatne objawienia, jakich od 2009 roku doświadcza Francesca Sgobbi, mieszkanka niewielkiej miejscowości Fiumicello w północnych Włoszech. Według relacji, błogosławiony kapłan męczennik - ks. Jerzy Popiełuszko - wielokrotnie ukazywał się tej prostej i pozornie zwykłej kobiecie, przekazując przesłania, które spisywała w formie duchowego dziennika.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Nowenna do Najświętszego Serca Pana Jezusa

Wiara

Nowenna do Najświętszego Serca Pana Jezusa

Oczyma duszy widziała miejsca znane z Biblii. Św....

Święci i błogosławieni

Oczyma duszy widziała miejsca znane z Biblii. Św....

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Kościół

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Nawróćcie się do Pana, waszego Boga

Wiara

Nawróćcie się do Pana, waszego Boga

Rocznica drugiego objawienia w Fatimie: Ważniejsza treść...

Wiara

Rocznica drugiego objawienia w Fatimie: Ważniejsza treść...

Na drodze do budowy ekspresówki stanęła kapliczka. Co...

W wolnej chwili

Na drodze do budowy ekspresówki stanęła kapliczka. Co...

#LudzkieSerceBoga: Poznaj Serce Jezusa, tak bliskie...

Kościół

#LudzkieSerceBoga: Poznaj Serce Jezusa, tak bliskie...

Katastrofa samolotu lecącego z Indii do Londynu. Na...

Wiadomości

Katastrofa samolotu lecącego z Indii do Londynu. Na...

Niezbędnik Katolika miej zawsze pod ręką

Wiara

Niezbędnik Katolika miej zawsze pod ręką