Katedra, czyli tron biskupi, to miejsce, z którego biskup przewodniczy zgromadzeniu jako przedstawiciel samego Chrystusa, a jednocześnie jest najwyższym symbolem potestas docendi, urzędu nauczycielskiego, który Chrystus powierzył Piotrowi, a wraz z nim apostołom. Już pod koniec III wieku Cyprian z Kartaginy używa wyrażenia Cathedra Petri (De unitate, 4) na określenie siedziby biskupa rzymskiego.

Bazylika, założona w 312 roku przez cesarza Konstantyna i poświęcona Najświętszemu Zbawicielowi, stała się katedrą, kościołem macierzystym Rzymu, ponieważ była siedzibą papieża, ale przede wszystkim dlatego, że z nią związana była funkcja nauczycielska następcy Piotra. Dlatego po wyborze papież staje się biskupem Rzymu i obejmuje Bazylikę Laterańską, swoją „katedrę”, zwaną również omnium urbis et orbis Ecclesiarum mater et caput (Matka i głowa kościołów całego miasta i świata).

O zadaniu następcy Piotra, jakim jest świadczenie o powodach swej nadziei (por. 1 P 3,15) i umacnianie braci w wierze (por. Łk 22, 32), przypomina również zachowana do dziś tradycja, zgodnie z którą papież podpisuje dokumenty o charakterze pasterskim w Bazylice św. Jana na Lateranie.

Obecna katedra biskupia była elementem wystroju absydy z czasów Mikołaja IV (1288–1299), i została przekształcona pod koniec XIX wieku podczas problematycznej przebudowy prezbiterium. W dolnej części zachował się jednak oryginalny relief przedstawiający cztery symboliczne zwierzęta: węża, lwa, smoka i bazyliszka. Dwa prawdziwe i dwa mityczne zwierzęta nawiązują do Psalmu 91z Wulgaty, który mówi: Po wężu i bazyliszku będziesz chodził, lwa i smoka będziesz deptał. Kiedy więc nowy papież zasiada na swojej katedrze, depcze je. Przybywa bowiem w imieniu Chrystusa, który zwyciężył zło, nienawiść i śmierć.