Reklama

Historia

Maria z Rogolińskich Piotrowiczowa

Biblioteka Narodowa

Dobiega końca rok 2013, który Senat RP ustanowił Rokiem Powstania Styczniowego, z okazji 150. rocznicy jego wybuchu. W „Niedzieli” ukazało się kilka artykułów poświęconych tej rocznicy. Tym razem prezentujemy postać niezwykłej kobiety – bohaterki tych historycznych wydarzeń. To Maria Piotrowiczowa, która w lutym 1863 r. zginęła w wieku 24 lat w bitwie pod Dobrą.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wszystko, co nasze, Polsce oddamy
Ignacy Kozielewski

Urodziła się w 1839 r. w Kuźnicy Kiedrzyńskiej. Zginęła w bitwie pod Dobrą w lutym 1863 r. Żyła zaledwie 24 lata. Była nie tylko piękna, ale i bogata. Majątek rodzinny powiększył zapis wuja, Stanisława Strzałkowskiego. Stanowiła tzw. dobrą partię. Należała jednak do kobiet, które kierowały swym losem, a nie poddawały się jego biegowi.

Nie znamy jej dzieciństwa, które mogło być sielskie-anielskie, gdyby przypadło na inne czasy i teren. Wyszła za mąż, mając 17 lat. Jej mąż, Konstanty Piotrowicz, wiejski nauczyciel z Chocianowic, razem z nią działał na terenie Łodzi w polskiej organizacji narodowej. Była to tradycja rodzinna. Jej ojciec wstąpił do powstania listopadowego z własnym pocztem zbrojnym. Wuj, Józef Badeński, należał do tych, którzy powstanie przygotowywali. Nic dziwnego, że i ona postanowiła wraz z mężem wspomóc walczących.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Najpierw pełniła służbę pomocniczą: zbierała pieniądze, zajmowała się zakupem broni, żywności i mundurów. Potem przeszła do służby liniowej. Dołączył do niej wierny do końca sługa Kasper Belka, któremu zawdzięczała umiejętność strzelania, jazdy konnej i fechtunku. Kilkusetosobowym oddziałem, złożonym głównie z kosynierów, kilkudziesięciu strzelców i niespełna 50 ułanów, dowodził dr Józef Dworzaczek.

W Piotrkowie Trybunalskim i Łęczycy stacjonowały garnizony rosyjskie. Łatwo było wytropić powstańców, którzy nie przestrzegali podstawowych zasad konspiracji: nie wystawili wart, nie wysłali zwiadowców, a nawet demonstracyjnie przemaszerowali przez Piotrków. Nic dziwnego, że zostali wytropieni przez Rosjan, a następnie, po południu 24 lutego 1863 r., zaskoczeni pod lasem obok wsi Dobra, gdzie okrążyło ich wrogie wojsko. Bitwa trwała zaledwie kilka godzin. Choć Polakom udało się odeprzeć dwa ataki, trzeciego nie wytrzymali. Poległo ich około 70, drugie tyle było rannych. Niewielu udało się uciec. Do niewoli wzięto ok. 80 osób. Część z nich rozstrzelano, a część zesłano na Sybir.

Reklama

W walce tej zginęła również Maria Piotrowiczowa. Kosą i rewolwerem dzielnie broniła do ostatka sztandaru, ofiarowanego przez łódzkie kobiety. Dumnie odrzuciła propozycję rosyjskiego oficera, by się poddała. Okrążona przez kozaków, jednego zabiła, drugiego raniła, pod trzecim zabiła konia. Wraz z nią zginęły 3 kobiety: 19-letnia Weronika Wojciechowska – służąca z Byszew, 20-letnia Antonina Wilczyńska – robotnica z Łodzi i nieznana z nazwiska Katarzyna. Kozacy pastwili się nad martwym ciałem Marii, kłując je szablami i pikami. Rodzinie udało się wykupić zwłoki i pogrzebać 28 lutego 1863 r. w rodowej siedzibie Piotrowiczów w Radogoszczy pod Łodzią.

Wraz z nią spoczywa jej mąż. Wracał do zdrowia po odniesionych w tej samej bitwie ranach, kiedy odbywał się pogrzeb żony, której śmierć przed nim ukrywano. Usłyszawszy bicie pogrzebowych dzwonów, zapytał, czyj to pogrzeb. Nieopatrznie ujawniona prawda spowodowała atak serca zbyt silny dla osłabionego rekonwalescenta. Zmarł na rękach p. Zajączkowskiej, żony powstańczego naczelnika miasta, powtarzając modlitwę, odmawianą głośno na jego prośbę.

Po tragicznej śmierci Marii Piotrowiczowej, która odbiła się echem tym większym, że spodziewała się ona bliźniaczek, Wydział Wojny Rządu Narodowego rozkazem z 16 kwietnia 1863 r. zabronił przyjmowania kobiet do służby liniowej. Dlatego żadna z nich nie otrzymała Orderu Virtuti Militari, jak to było w powstaniu listopadowym.

Pozostali powstańcy, wśród nich Kasper Belka, mają wspólną mogiłę w Dobrej. Pomnik z białego piaskowca z napisem: „Niewolnym bohaterom 1863 – wolni rodacy 1933” wzniesiono w 70. rocznicę powstania, natomiast w 140. rocznicę bitwy pod Dobrą na kwaterze powstańczej miejscowego cmentarza umieszczono tablicę z wykazem poległych.

Ta śmierć, o której mówiono w całym kraju, wstrząsnęła nie tylko Polakami. Dowódca kozaków, którzy pastwili się nad zwłokami Marii Piotrowiczowej, przyszedł do domu żałoby przed pogrzebem, zapalił przy otwartej trumnie przyniesioną świeczkę i zapłakał.

Podziel się:

Oceń:

2013-12-10 13:35

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Danka Leśniczanka, czyli „Inka”

Danuta Siedzikówna „Inka”

wikipedia.org

Danuta Siedzikówna „Inka”

W czerwcu 1945 r. władze sowieckie aresztowały całą załogę nadleśnictwa Narewka na Podlasiu za współpracę z oddziałami leśnymi. W czasie transportu w obstawie NKWD kilka osób zostało odbitych przez oddział partyzantów, wśród nich niespełna 18-letnia Danusia Siedzikówna, późniejsza „Inka”. W ten sposób trafiła do oddziału „Konusa” i została sanitariuszką.

Więcej ...

Po co ten rząd rządzi?

2024-06-15 11:51
Samuel Pereira

Materiały własne autora

Samuel Pereira

Codziennie słyszymy o rozliczeniach Prawa i Sprawiedliwości, które mają odwrócić uwagę od tego co się dzieje od grudnia zeszłego roku, a zamieniły się w groteskę, gdy np. Dariusz Joński przed wyborami za wszelką cenę chce ściągnąć na przedstawienie Daniela Obajtka (i to w sprawie, która w żaden sposób nie dotyczy jego i Orlenu, którym zarządzał), a gdy jest już po wyborach, to Joński niczym pingwinek z mema – już nie chce przesłuchiwać byłego prezesa największego koncernu paliwowego w tym rejonie Europy.

Więcej ...

Wąwolnica. II Dzień Rodzin Archidiecezji Lubelskiej

2024-06-16 08:18

Paweł Wysoki

Więcej ...
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najpopularniejsze

Rozważania na niedzielę: Lekarz odpuszczał grzechy

Wiara

Rozważania na niedzielę: Lekarz odpuszczał grzechy

Rozważania bp. Andrzeja Przybylskiego: Co to jest...

Wiara

Rozważania bp. Andrzeja Przybylskiego: Co to jest...

Panie, rozbudź we mnie nadzieję, że z Tobą mogę...

Wiara

Panie, rozbudź we mnie nadzieję, że z Tobą mogę...

Budować z Bogiem

Wiara

Budować z Bogiem

Anita Włodarczyk zdobyła srebrny medal w rzucie młotem w...

Sport

Anita Włodarczyk zdobyła srebrny medal w rzucie młotem w...

Lekkoatletyczne ME: Wojciech Nowicki zdobył złoty medal w...

Sport

Lekkoatletyczne ME: Wojciech Nowicki zdobył złoty medal w...

Nie żyje Marzena Kipiel-Sztuka

Wiadomości

Nie żyje Marzena Kipiel-Sztuka

Dzierżoniów. Pogrzeb Marii Chlipały - matki...

Niedziela Świdnicka

Dzierżoniów. Pogrzeb Marii Chlipały - matki...

Jednoosobowe biuro rzeczy znalezionych

Wiara

Jednoosobowe biuro rzeczy znalezionych